Cây lác (cây cói): Ý nghĩa, hình ảnh, cách trồng và chăm sóc tại nhà

Cây lác (cây cói) là loại cỏ dại, dễ trồng và không kén đất. Hãy khám phá về đặc điểm, ứng dụng và cách chăm sóc cây lác qua bài viết sau đây.

Cây lác (cây cói) là loài cỏ dại nên rất dễ trồng, sống và không kén đất. Trước đây, cây lác mọc khắp từ đầm lầy đến đồng ruộng. Tuy nhiên, ngày nay, nhờ trồng loại cây này mà người dân miền Tây đã phát triển. Cùng Mytour tìm hiểu thêm về cây lác qua bài viết dưới đây nhé!

Cây lác là gì?

Nguồn gốc và ý nghĩa của cây lác

Nguồn gốc của cây lác

Cây lác (cây cói) có tên khoa học Cyperus Malaccensic Lamk thuộc họ Cyperaceae. Có ba loại chính là lác hoa trắng, lác hoa nâu và lác ba cạnh.

Chúng có nguồn gốc từ Đông Nam Á, rồi lan rộng đến các vùng phía Tây như Iraq, Ấn Độ, phía Bắc tới Nam Trung Quốc, phía Nam tới châu Úc và Indonesia.

Tại Việt Nam, cây lác được trồng tại 26 tỉnh và thành phố ven biển, với diện tích lớn lên đến 12.869 ha.

Hai loại lác hoa trắng và lác hoa nâu thường được trồng chủ yếu ở 3 vùng: Vùng đồng bằng Sông Hồng, Vùng duyên hải Bắc Trung Bộ; Vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Lác ba cạnh thì hiếm khi gặp.

Đặc điểm của cây lác

Cây lác là loài cây sống lâu năm, thường mọc ở nơi ẩm ướt. Cấu tạo của cây lác bao gồm 2 phần chính:

• Phần dưới mặt đất: gồm rễ và thân ngầm
• Phần trên mặt đất: bao gồm thân khí sinh, lá, hoa, quả và hạt.

Cây lác thường phát triển ở những vùng ẩm ướt

• Rễ phát triển từ các đốt của thân ngầm, có thân rễ bò dưới đất, có thể đi sâu khoảng 0,5 - 1m. Rễ của cây lác khi còn non có màu trắng, khi già chuyển sang màu nâu hồng, và khi chết có màu đen.
• Thân ngầm hình thành khi các nhánh già mất dần. Bộ phận này cũng giữ vai trò sinh sản của cây, có mắt có khả năng nảy mầm, đồng thời lưu trữ năng lượng để nuôi sống cây.
• Thân cây thường đứng, cao từ 1 - 2m. Thân lác có tiết diện ngang hình 3 cạnh hoặc tròn. Ruột lác đặc và xốp. Khi còn non, thân lác có màu xanh đậm bóng, khi già có màu vàng nhạt. Thân khí sinh của cây lác hoa nâu lớn hơn so với cây lác hoa trắng. Thân khí sinh của cây lác ba cạnh thấp hơn nhưng lại cứng và giòn hơn hai loại trên.
• Lá của cây lác có lá bẹ, ôm sát thân từ gốc đến ngọn. Phiến lá hẹp và dài.

Hoa của cây lác là loại hoa hai giới tính

• Hoa của cây lác là loại hoa hai giới tính, được thụ phấn thông qua gió. Mọc thành bông nhỏ ở kẽ lá. Có màu trắng hoặc nâu.
• Quả của cây lác rất nhỏ. Hạt lác tách rời và thường không liên kết với nhau. Mặc dù có khả năng nảy mầm, nhưng hiếm khi được sử dụng để gieo trồng và phát triển.

Công dụng của cây lác

Được sử dụng để làm chiếu và các sản phẩm thủ công

Cây lác thường được sử dụng để dệt chiếu và sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Với sự khéo léo của nghệ nhân cùng sự sáng tạo không ngừng, cây lác đã tạo ra hàng ngàn sản phẩm mỹ nghệ như túi xách, màn, dép, mũ,...

Lác được sử dụng để sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ

Chiếu lác được tạo ra bằng cách sử dụng sợi lác phơi khô, sau đó được dệt và liên kết bằng sợi đay. Ngoài ra, để tăng thêm vẻ đẹp cho chiếc chiếu, thợ thường nhuộm màu sợi lác hoặc vẽ các hoa văn đặc trưng lên đó.

Sử dụng trong y học

Ngoài việc sử dụng để làm chiếu và các sản phẩm thủ công, lác cũng được sử dụng làm thuốc để chữa trị các bệnh như phù thũng, đau bụng, khó tiêu, táo bón, đầy hơi, suy dinh dưỡng, táo bón, thiếu ăn, trẻ em suy dinh dưỡng, người gầy yếu, tiểu tiện không thông...

Các phần của cây lác thường được sử dụng làm thuốc bao gồm cả thân rễ và thân ngầm. Thân ngầm chứa 3,1% tanin; 0,7% flavonoid; 0,5 % tinh dầu và 0,5% alkaloid.

Cây lác có tác dụng trong y học

Ngoài những ứng dụng trên, việc trồng lác còn giúp bảo vệ bờ đê, cải thiện đất mặn. Lá lác cũng có thể dùng làm thức ăn cho gia súc.

Phương pháp trồng và chăm sóc cây lác

Cách trồng cây lác tại nhà

Chuẩn bị giống lác

Sử dụng ruộng lác phù hợp, duy trì gốc từ 3-5 năm để tạo ra mống lác. Mầm lác sau khi tách phải có chiều cao từ 15 -30 cm, đường kính từ 3 - 5 mm, là lựa chọn tốt nhất. Nếu chọn cây lác đã trưởng thành để nhân giống, nên cắt ngắn còn 30 cm. Mỗi khóm cần tách ra 2 - 3 mầm để trồng. Sau khi tách mầm lác, cần trồng ngay.

Trong trường hợp không kịp chuẩn bị đất, có thể lưu trữ ở nơi râm mát, giữ ẩm gốc từ 3 - 5 ngày. Mỗi sào giống có thể cung cấp đủ giống trồng cho 8 sào.

Chuẩn bị đất trồng lác

Lựa chọn đất có độ mặn từ 0,1-0,2%; độ pH từ 6-7; tầng đất trên 50cm có độ sâu bùn 30-40cm, không có lớp cát trắng ở lớp trên cùng. Chọn địa điểm ruộng có dễ dàng cung cấp nước và thoát nước.

Chuẩn bị đất mềm kết hợp diệt cỏ dại theo các bước sau:

Bạn cày sâu 18-20cm, sau đó bừa vỡ và để nước thấm vào đất vài hôm để cỏ mọc, sau đó bừa nhẹ rồi cho nước đầy 20-25cm và ngâm 7-10 ngày.

Tiếp tục cày lật ở độ sâu 13-15cm, sau đó bừa nhẹ lại và để cỏ mục, tiếp tục ngâm nước 10-15cm trong 7-10 ngày sau đó rút nước và làm phẳng mặt ruộng

Chuẩn bị đất trước khi cấy

• Xử lý cỏ dại trước khi tiến hành cấy lác từ 3 - 5 ngày. Làm sạch cỏ bằng tay, vớt cỏ lên bờ(không chôn xuống đất).
• Xử lý cỏ sớm: Sử dụng thuốc Butanic hoặc Heco với liều lượng 40 - 50ml/10l nước phun đều cho 1 sào. Sau khi phun, giữ nước ở mức 3 - 5cm trong 4 - 5 ngày, tránh để mất nước làm nứt nẻ mặt ruộng, giảm hiệu quả của thuốc.

Chuẩn bị hệ thống tưới và làm nhong

Trên mặt ruộng, đào một rãnh nhỏ rộng 30cm, sâu 10 - 15cm. Ngoài ra, xung quanh ruộng cũng làm nhong để thuận tiện cho việc tưới và hạn chế cỏ dại xâm nhập vào ruộng.

Trong quá trình sản xuất ở quy mô lớn, cần phải trồng lác thành các vùng tập trung, bao gồm nhiều khu nhỏ có hệ thống đê, cống, kênh và mương để tưới tiêu một cách hiệu quả.

Cách chăm sóc cây lác

Trừ cỏ

Ruộng lác mới trồng, sau khi cấy 20-30 ngày làm cỏ lần đầu, sau đó tùy vào mức độ cỏ mọc nhiều hoặc ít mà làm cỏ, thường là 1 lần/tháng. Sử dụng trấu để che phủ sau khi làm cỏ sạch để hạn chế cỏ mọc. Sau khi thu hoạch, ruộng lác cần được dọn sạch rác và làm cỏ ngay.

Tưới tiêu

Trong thời kỳ đâm chồi, đẻ nhánh, ruộng lác cần được duy trì độ ẩm thường xuyên, đảm bảo cây lác đẻ nhánh mạnh mẽ, gốc trắng, chất lượng tốt. Mực nước trong ruộng lác thời kỳ này cần được duy trì từ 4 - 5cm.

Trong thời kỳ cây lác phát triển cao, mực nước cần được duy trì ở mức 2 - 3cm. Ngoài ra, trong thời kỳ này, cây lác chịu sự mặn yếu, nên nước tưới cho lác trong giai đoạn này phải có độ mặn từ 0,08 - 0,25% để cây lác phát triển tốt.

Trong giai đoạn thu hoạch, cần rút nước ra khỏi ruộng trước 10 - 15 ngày. Khi lác chín, cần giữ ẩm để tránh lác bị rụng. Nếu chưa thu hoạch, nên duy trì mực nước ở khoảng 3 - 5cm.

Cách chăm sóc cây lác

Lưu ý khi trồng và chăm sóc cây lác

• Cây cần được duy trì độ ẩm, tránh ngập nước. Hạt giống của cây lác không dễ nảy mầm và có thể mất một tháng hoặc hơn để nảy mầm. Ngay cả trong điều kiện tự nhiên, cây lác cũng cần sự chăm sóc đặc biệt để phát triển mạnh mẽ trong điều kiện ẩm ướt.
• Nếu thân cây bị hỏng, cần phải được cắt bỏ. Bạn cũng có thể bón phân cho cây lác vào mùa xuân để hỗ trợ sự phát triển.
• Kẻ thù của cây lác là nấm gỉ sắt, chúng có thể làm mất màu của thân và lá cây.

Lưu ý khi trồng và chăm sóc cây lác

5 hình ảnh đẹp về cây lác

Thu hoạch cây lácPhơi cây lácRuộng lác nhìn từ trên caoMùa thu hoạch lác ở làng chiếu

Trên đây là những đặc điểm và công dụng của cây lác mà Mytour muốn chia sẻ với bạn. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn hiểu biết thêm về cây lác.

Chọn mua xịt phòng và sáp thơm tại Mytour: